Ouwe steenbulten

“Ach dei ol stainbulten”, riep Freerk, wijlen mijn achterneef, voortdurend uit. “Wat moje d’r mit. Ofbreken dei rommel.” Hij kreeg me er nog mee op de kast ook.

Begin jaren zeventig logeerde ik nog één keer bij mijn oud-tante Lieuwkje en mijn oud-oom Klaas op de boerderij in Feerwerd. Mede dankzij het radioprogramma van Marijke Ferguson over middeleeuwse muziek was ik zwaar geïnteresseerd geraakt in de Middeleeuwen. Het plan was daarom een hele serie oude Groninger kerken op dia te zetten.

Dat deed ik met een cameraatje dat ik een paar jaar eerder, op mijn veertiende of vijftiende, voor 25 gulden op de kop had getikt, de AGFA ISO Rapid I. Het beschikte over een heuse Parator-lens en twee sluitertijden, respectievelijk aangegeven door een zonnetje en een zonnetje met streepjes erdoor en een bliksemschichtje ernaast. In het ene geval werden je dia’s vaak onderbelicht, en in het andere overbelicht, dus ging het om een moeilijke keuze.

Ik weet nog dat het de bedoeling was om die ouwe steenbulten zo tijdloos mogelijk op de dia te zetten, liefst zonder dat het middeleeuwse beeld werd verpest door auto’s e.d. Dat lukte nooit helemaal, altijd was er wel een anachronistisch stukje asfalt of een lantaarnpaal te zien, of een man die met een moderne motormaaier het gazon bij de steenbult kort hield en zo mijn middeleeuwse beeld naar de filistijnen hielp.

Decennia keek ik niet om naar de serie dia’s die ik indertijd maakte. Andere interesses. Maar nu heb ik ze ingescand. Weliswaar waren de meeste genummerd, maar de bijbehorende lijstjes raakte ik kwijt. En hoewel ik de meeste plaatjes wel herkende, leverde de determinatie in ongeveer eenderde van de gevallen hoofdbrekens op. Torens herken ik meestal wel, maar wat doe je met dia’s waar alleen zijmuren op staan? Gelukkig is daar Kerken in Beeld. Dankzij dit nieuwe digitale fotoarchief van het Instituut voor Liturgiewetenschap lieten al mijn ouwe steenbulten zich gewillig thuisbrengen.

Ik bezocht onder meer Aduard, Baflo, Bedum, Bierum, Den Ham, Ezinge, Holwierde, Krewerd, Leermens, Middelstum, Oldehove, Oostum. Stedum, Ulrum, Winsum en Zeerijp. In sommige gevallen was dat vanuit Feerwerd een flink eind fietsen. Voor Bierum, Krewerd en Zeerijp moet ik toch zeker 75 à  80 kilometer hebben gemaakt op die dikke bandenfiets van achterneef Freerk, die zelf allang op een plof reed.

Achteraf vind ik nog het minst aan de tijdloze plaatjes. Je zou ze vandaag de dag ook kunnen schieten, met een veel betere kwaliteit. De leukste dia’s vind ik nu de landschapjes, waarvan sommige verdwenen zijn, door oprukkende nieuwbouw of hoog opschietend groen.

– Bedum:

– Godlinze:

– Oostum:

– Zeerijp:

---