Eierbal uitvinding van Sloots
Geplaatst op: 9 oktober 2011 Hoort bij: Stad toen 70 reacties
Dat de eierbal een Groningse uitvinding is, lijkt wel zeker. Discussie is er evenwel op wiens naam we deze uitvinding mogen schrijven.
Van de week hoorde ik in onze bedrijfskantine weer eens beweren, dat Cafetaria Succes aan de Carolieweg in stad het produkt in de jaren vijftig ontwikkeld heeft. Welke opvatting een jaar of wat geleden ook met verve verdedigd werd door de Groningse reaguurder Kazonga op Geenstijl.
Onderzoek in de gedigitaliseerde kolommen van het Nieuwsblad van het Noorden wijst echter uit dat automatiek Sloots, aanvankelijk aan de Oude Ebbinge- en later aan de Oude Kijk in het Jatstraat het eerst met de eierbal; adverteerde. Dat gebeurde op 23 januari 1951. Succes bestond toen ook al, maar hield haar mond over deze specialiteit. Ook claimde Succes in latere publicaties de uitvinding niet, hoewel deze uitvinding haar veel goodwill kon verschaffen. Voorlopig houd ik het er daarom maar op, dat automatiek Sloots de eer toekomt!
De eierbal is buiten de noordelijke provincies sowieso onbekend. Niet-noordelijke kranten kennen het woord niet. Zie Delpher.
groninganus 
over de uitvinding van de eierbal kan ik je geen uitsluitsel geven. Wel zat bij mij in de klas dochter van eigenaar van cafetaria Succes en ik weet dat als ik bij haar kwam spelen regelmatig nieuwe producten aan ons werden voorgezet om uit te proberen. Maar goed dit is jaaaaaaren geleden.
Je kunt er in ieder geval van uitgaan dat als een reaguurder iets beweert, het hoogstwaarschijnlijk onwaar is. Bij een reaguurder van GeenStijl is dat per definitie het geval. Sneu voor Succes, maar ik vond hun kroketten toch al nooit lekker.
Zul je zien dat de eierbal een vinding van Brander (aan de Grote Markt) is geweest. Kun je dat ook uitzoeken, Gelkinghe/Groninganus? Zijn eigengemaakte mayonaise was onvergetelijk, dus ik gun hem de postume eer graag.
Hallo Catharina,
Bij toeval zie ik dat je fan bent van de Brander mayonaise destijds. Zou je eens een smaaktest willen doen. ( zie link )
http://www.oliehoorn.nl/over-oliehoorn/nieuws/20131/kent-u-de-smaak-van-de-brander-mayonaise-nog.html
Is doorgegeven.
En ontvangen, hartelijk dank. Nou, graag natuurlijk. Als er ook maar een klein kansje is dat die mayonaise bij benadering weer terugkomt… Ik doe mee.
Beter laat dan nooit… Wat een dedain, mijn account bij Geenstijl heeft te maken met een ‘trollentoestand’ bij het forum destijds bij het DvhN.
Er bestond toen een gek,die van vaste forumleden op allerlei websites een account opende op hun nickname, om zodoende hen in diskrediet te brengen. Ergo, ik opende alvast zowat overal een account om dat te voorkomen. Heeft gewerkt.
Maar hoe jij over mensen denkt, dat vind ik zorgelijk, alhoewel je er vast mee weg komt in jouw kringen.
@Harry: sorry,maar dit moest mij nog even van het hart.
Tja, dedain? Alleen maar omdat ik het woordje reaguurder gebruik? Dat is nogal een verstrekkende conclusie. En hoe ik één enkele persoon benoem, zegt natuurlijk helemaal niets over hoe ik denk over mensen in het algemeen. Zindelijk denken is ook een vak, zal ik maar zeggen.
Ik had het niet over jou Harry, maar over de reactie van user Catherina. Dacht dat dat duidelijk was, maar hierbij verduidelijkt.
Okee.
Als het wel heb, woont de Vries in die flat hoek Barkmolenstraat, dus je zou het hem eens kunnen vragen.
Van Succes dat is. Zijn goudkope stamppot boerenkool met worst was wel wereldberoemd, prima alternatief als het menu bij de VERA-mensa je niet aanstond. Ja, Brander zou best kunnen ook.
Ooit, evenens op eierbal-herkomst-zoektocht, vertelde iemand mij dat deze Groninger specialiteit ook geserveerd werd in de allereerste (?) automatiek van Nederland. Deze zou, eind jaren veertig, begin jaren vijftig vorige eeuw, direct ingevoerd uit Amerika (!), in Marum gevestigd zijn. Verdere bijzonderheden zijn mij ontschoten.
Mijn grootvader had voor de tweede wereldoorlog in het jaar 1937 al een “automatiek” in Eindhoven.
De eerste automatiek in Groningen was van april 1932:
Overigens zegt het bestaan van een auromatiek nog niet of er ook eierballen werden verkocht.
Peter Kars
Ik houd er op dat de eierballen het eerste op het Dampsterdiep gemaakt zijn totdat men mij het tegendeel bewezen heeft. Ik maak ze nog dagelijks al meer dan 45 jaar ons bedrijf bestaat al vanaf 1951 en ik weet nog dat mijn vader met de kok van Verstegen kruiden aan het experimenteren was v oor deze eierballen
Dit verhaal voor eigen zaak bewijst uiteraard minder dan die advertentie.
Ik at mijn eerste patatje bij jullie, het zal 1955 geweest zijn, samen met mijn neefje.Zijn reactie was:”’t binn’n net eerpels”.
Maar Sloots, klopt dat wel? Volgens het adresboek Groningen 1950-1951 op Oude Ebbingestraat 51: Joh. Sloot, Vleesh., Automatiek.(Dus op z’n Gronings: ‘Sloot zijn automatiek’. Denk eens aan Scholtenhuis – Scholtenshuis). En op hetzelfde adres heeft tot in deze eeuw een slager Sloot gezeten, het zal een zoon (of neef?) van Joh. Sloot kunnen zijn. De huidige eigenaar van het pand is nog steeds een Sloot.
Dick
In dat geval moeten we het Sloots in de advertentie, opgesteld door de man zelf, lezen als: Sloot zijn.
ik heb net mijn vriendin aan de telefoon gehad , die een dochter is van Johan Sloot , de slager van de N. Ebbingestraat, én inderdaad zijn vader had een cafetaria ook aan de Oude Kijk int Jatstr. en had bij haar weten zeer zeker eierballen, zeer toevallig stapt haar vader net binnen bij haar op visite en ze zal het vregen, details komen dus nog! Maar het is juist dat de neef Sloot nog steeds op de winkel zit ,grappig niet waar?
De eierbal werd al in 1738 geproduceerd door Fortnum & Mason in Londen, waarschijnlijk hebben zij het idee afgekeken van een Indiaas recept.
Gaarne bewijs.
Mijn eerste eierbal was van Koning aan de Bedummerweg.
Lekkah…
Koning heeft de lekkerste. Ik kwam er in de jaren 50 al.
Fortnum & Mason… ‘Scotch eggs’. Maar we prakkezaaierden toch over de eerste in Stad?
Scotch Eggs zijn bij mijn weten eieren gehuld in worstvulling, met een huidje van paneermeel, gefrituurd en dan koud gegeten. Wel wat anders dan eieren in ragout in paneermeel die warm gegeten worden. Al kan het idee daar wel van afgeleid zijn natuurlijk.
Alle eten ontwikkelt zich, ook de smaak ook de ingrediënten. Mensen variëren nou eenmaal. Na aanvankelijk gebruik van boter zijn er ook die ragout voor de eierbal van margarine maken. Ook de ragout ontwikkelt zich, het is goed voor te stellen dat na de oorlog ipv vleesragout er alleen bouillon voor de ragout gebruikt werd. Dit was goedkoper en beter voor handen.
Heb voor jou een foto van de heropening uit de jaren ’50 na de verbouwing/vergroting van cafetaria “Intiem”, van H.J. Hoexum uit de Nieuwe Ebbingestraat. Als je daar belangstelling voor hebt. Ik heb er gewerkt in de jaren 1966-1970. Ook wij maakten heerlijke eierballen. Evenals de eigen gemaakte mayonaise. Trouwens, alle produkten werden er zelf gemaakt.
Graag wil ik reageren op Freerk Mulder , hoi Freerk ik ben de dochter van H.J. Hoexum aan de nieuwe Ebbingestraat 93. te Groningen (Roelie Hoexum) Interdaad mijn ouders maakten toen ik klein was ik denk in 1956 of iets later al eierballen mijn ouders maakten trouwens alles zelf. en inderdaad heeft Freerk bij mijn ouders gewerkt, en de foto waar freerk het over heeft dat is waarschijnlijk een foto gemaakt in 1956 ,daar sta ik op als klein meisje samen met mijn ouders en oma, en anderen ik was toen 6 jaar oud. ps ik ben nu 61 jaar.Even voor de goede orde mijn ouders hadden de eerste cafetaria in Groningen en niet succes.
O, ja dat was ik nog vergeten onze Caferatia heette Cafetaria Intiem en mijn ouders heten Jan en Mien Hoexum groeten van Roelie Hoexum en mijn ouders hebben van 1953 tot 1971 daar een cafetaria gehad.
Dag Roelie, leuk om je zo na meer dan 40 jaar weer eens wat van je te horen. Het is inderdaad die foto uit 1956 toen de cafetaria werd heropend na de verbouwing. Ik heb hem een paar jaar geleden van Ika gekregen. Het geeft een schitterend tijdsbeeld weer, toen de stad en de Nieuwe Ebbingestraat nog mooi was.
Harry Perton moet hem maar gauw op de site zetten. Ik denk hij er nog heel wat oude klanten uit die tijd er een groot plezier mee doet.
Okee.:-)
Ik dacht ook aan een Nederlandse, dus verbeterde?variant op Scotch eggs. Misschien door Groninger jongens die in de oorlog naar Engeland overgestoken waren geïntroduceerd, nadat ze een gehaktbal (uit blikje corned beef en met gekookt ei (toevallig tegengekomen in een kippenhok?) (grote delen rest van Nederland denken dat dat een eierbal is, teleurstelling voor de meeste Groningers) op hun veldtochten hadden leren maken, die kon je tenminste helemaal op een spiritusbrandertje in het veld klaarmaken. Wat Succes ook had en verschrikkelijk lekker was:nierbroodjes, plakje broodtoast met dikke ragout erop, gevormd als een zadeldak en dan gepaneerd en gefrituurd. Dat kostte dan ook nog maar een kwartje!
NIERBROODJES, wat waren die dingen lekker! Wie weet waar ik die nog kan krijgen? Is er ergens nog een cafetaria die die dingen verkoopt? Of om ij in de diepvries? Dan kan ik ze zelf wel frituren.
Van deze Engels jongens zaten er circa 4000 in de eerste Wereld oorlog geinterneerd in Groningen
Ik woon nu in het westen en tot mijn spijt zijn alle eierballen hier maar een slap aftreksel van hoe ik ze in haren altijd at ik mis ze wel 🙂
Mijn vader nam begin vijftiger jaren de cafetaria over van sloots. Hij noemde zijn trots cafetaria Favoriet. Hij perfectioneerde de eierbal waarvan ik nog steeds het recept heb. Btw de eierbal van toen ging niet in zo’n klef deegpapje, maar was omhult met gehakt en een krokante kroketjasje.
Kijk lijkt deze toch al aardig op een Scotch egg. Ik houd het er op dat dit idee door Britten in na de 1e Wo verder op de markt gebracht is. Britten die aan een Groninger vrouw zijn blijven hangen en een cafetaria zijn gestart. Wie weet meer?
Wie kent de smaak van Brander mayonaise nog ??
http://www.oliehoorn.nl/over-oliehoorn/nieuws/20131/kent-u-de-smaak-van-de-brander-mayonaise-nog.html
Op http://www.aaierbaaln.nl staat een mooie kopfoto met een mobiele automatiek voor aaierbaaln.
Het lijkt sprekend op de oude SCOTCH egg uit England die al heel lang koud in de pubs te eten zijn.
Die zijn wel veel ouder dan deze eierbal.
Zie bovenstaande reactie van Caro dd 20 okt. 2011 om 00:11 uur:
“Scotch Eggs zijn bij mijn weten eieren gehuld in worstvulling, met een huidje van paneermeel, gefrituurd en dan koud gegeten. Wel wat anders dan eieren in ragout in paneermeel die warm gegeten worden.”
Onzin verhaal. Dat is hetzelfde alleen een variatie erop met ragu. Maar de scotch egg is de orginele die worden warm en ook koud gegeten dat nu is veranderd in een Ei kroketje.
Wie ragout nog niet kan spellen, is niet serieus te nemen in culinaire discussies.
.. en dan vallen we nog niet eens over de Engelse ziekte.
Ik eet in Thailand vaak een scotch egg die zijn te koop in scotchbars en de smaak is precies hetzelfde als in de meeste cafetarias in het Noorden van Nederland en ze maken deze ballen al meer dan 100 jaar dus wie is de uitvinder van de eierbal? niet de Groningers.
Graag een bewijs voor uw stelling dat de Thais al meer dan 100 jaar scotch eggs maken. 🙂
Ik weet er niet zo heel veel van, maar volgens mij heeft een eierbal van origine een “schil” van gehakt. Een cafetaria aan het begin van de Korreweg maakte de “schil” van krokettendeeg, natuurlijk waren beide omrand met paneermeel. In zuid-Nederland wordt de eierbal met “friet-ei” aangeduid…
heb je enig idee hoe een friet-ei wordt geproduceerd? Het ei wordt chemisch bewerkt, zodat het kan worden ingevroren. Het is dan ook niet meer ovaal, maar een lange witte staaf, met daarin een gele staaf. Vervolgens wordt het “ei” in stukjes gesneden zodat het niet opvalt dat het geen echt ei is. Dit product valt dan ook niet te vergelijken met een eierbal, wat nog ambachtelijk gemaakt wordt
De ‘aaierbaal’ blijft in de belangstelling. En in kan uit ervaring melden dat hij met ‘Brander Mayonaise’ hartstikke lekker is.
Ik dacht dat ik alleen was in mijn liefde voor de eierbal maar dat is gelukkig niet zo.
We aten ze van die snackkar op de pier bij Termunten. Heerlijk. Alweer 25 jaar leef ik in de diaspora in het Westen. Een friet-ei kan niet in de schaduw staan van de “real thing”.
en nu schijnt er ook een eierbal te zijn gemaakt in gehakt gehuld.
Men heeft in groningen zeker nog nooit gehoord van het fameuze vlaams vogelnestje in zijn diverse variteiten.
Met gehakt als omhulsel?
– https://nl.wikipedia.org/wiki/Vogelnestje_(eiergerecht)
http://www.rtvnoord.nl/nieuws/157636/Eierbal-op-lijst-Immaterieel-Erfgoed
Christina (en anderen)
Ondertussen is een werkgroep gevormd die zich buigt over de aanvraag.
is dat in een gehaktbal verstopt gekookt ei?
Nee, is een ei in ragout, gepaneerd..
Die van succes kwamen bij mij niet tot voldoende.
Vond de advertentie heel leuk te zien. Mijn vader heeft de cafetaria in de oude kijk ent Jatstraat 16 in de vijftiger jaren overgenomen van Sloots inclusief de eierbal. In die jaren werd alles nog zelf gemaakt. Hij heeft het tot 1966 gedaan en de cafetaria heette toen “Favoriet”
Succes draaide eind jaren veertig al eierballen. Getuige een foto uit 1949 van hun nieuwe vitrine waarin o.m. eierballen prijken.
geloof ik wel, mijn vader is begonnen bij Succes aan de carolieweg.
De aierbal is in Groningen geintroduceerd door Britse militairen die met circa 3500 geinterneerd waren in Groningen en waarvan sommigen zijn blijven hangen aan een Groningse schone, als Scoch egg, zonder gehakt. Vlees was in het Interbellum een kostbare zaak. Deze militairen begonnen een snackbar voor de arbeiders die na hun werk nog wel lekkeretrek hadden.
Graag een verifieerbare bron noemen, want er bestaat geen behoefte aan nog meer apocrieve verhalen.
Hoeft niet.
Over trouwende Britten in en na WO I
https://www.wereldoorlog1418.nl/engelsekamp/engelsekamp-deel-06.html
……….Hier werden dan ook contacten gelegd met meisjes uit Groningen die zeer gecharmeerd bleken van deze Engelse ‘oorlogshelden’. Het duurde maar even of de eerste verkeringen werden gemeld. Sommigen liepen daarbij erg hard van stapel en John Henry Bentham (zie vorige afleveringen) meldt in zijn dagboek dat ‘…al na enkele maanden verscheidene van onze mannen met Nederlandse meisjes waren getrouwd………
Inderdaad nog geen ‘smoking aierbal’. Wel aannemelijk zie ook de stelling van Bayes
Foto van vitrine Cafétaria Succes uit 1949 blijft voor mij oudst verifieerbare bron.
Daar hebben we het al eens over gehad, geloof ik. Ben niet overtuigd.
Hoeft niet.
Geamuseerd de discussie gelezen. Wat is de enige echte originele eierbal? Gehakt? Ragout? Welk kruidenmengsel? Schotland, Vlaanderen, zelfs Thailand als plaats van herkomst.
Doet me denken aan een artikeltje over kniepertjes in Trouw enkele jaren geleden. In de ingezonden brieven rubriek barstte daarop een bombardement met van enige echte kniepertjesrecepten los. Precies zoals we verschillende enige echte berenburgers kennen. Of het hardnekkige misverstand dat Götenburg de boekdrukkunst zou hebben uitgevonden.