Het drama van de Salamander

In het stuk over de Salamander schreef ik, dat deze zaak in gummiwaren en aanverwante artikelen van 1943 tot 1946 helemaal niet meer adverteerde. Ook merkte ik op dat haar telefoonnummer na de oorlog veranderde, zodat ze waarschijnlijk een andere eigenaar kreeg.

Een en ander had een reden, zo bleek uit de Salamander-dossiers bij het Handelsregister.

In 1932 had Dago Wallage, geboren 1907, de zaak overgenomen van de eerste eigenaar en oprichter. Vanaf 1937 woonde Wallage ook definitief op het adres Grote Kromme Elleboog 22. In augustus 1943 stelde het Departement van Handel, Nijverheid en Scheepvaart een bewindvoerder aan, op basis van een “Verordening tot verwijdering van joden uit het bedrijfsleven”. Deze bewindvoerder was de Omnia Treuhand Gesellschaft mbH, die opdracht kreeg de zaak te liquideren. Het Departement van Handel deed dat niet uit zichzelf, maar na een briefje van het Reichskommissariat. Dat episteltje, uit juni 1943, is nog aanwezig:

Dago Wallage, zijn vrouw Martha van Coevorden en hun drie kinderen waren op dat moment al dood. Martha en de drie kinderen werden op 14 januari 1943 in Auschwitz vergast, hun echtgenoot en vader kwam er enkele maanden later om, op 30 april.

Enkele maanden na de Bevrijding, op 15 augustus 1945, stelde het Militair Gezag een nieuwe bewindvoerder aan, een kandidaat-notaris aan de Kraneweg. Deze verhuurde het pand aan de Grote Kromme Elleboog op 1 december 1945. Gezien hun joods aandoende namen waren de huurders mogelijk verre verwanten van het gezin Wallage. Zij konden het bedrijf in 1951 volledig overnemen en hebben de zaak nog tot 1965 voortgezet.

—

Bron: RHC Groninger Archieven, Handelsregister Groningen (toegang 1972), de inventarisnummers 2007397 en 2019364.

---