De partij die haar bestaansreden ontkent

De vertegenwoordigende democratie is bedoeld om via politieke wedijver tot een zo eerlijk mogelijke distributie van macht over partijen te komen, zonder welke partijstrijd een systeem uiteindelijk zal ontaarden in eindeloos bloedvergieten. Een middel om tot zo’n machtsdistributie te komen zijn de verkiezingen als wedlopen tussen min of meer ideologisch geïnspireerde politieke partijen die op voorhand elkaars bestaan respecteren. Jaren geleden beweerde de geschiedsfilosoof Frank Ankersmit politieke partijen eigenlijk overbodig te vinden, omdat er nog maar zeer weinig mensen lid van werden – waarmee partijen inderdaad hun legitimiteit kwijtraakten – maar hoe hij ze dan eigenlijk had willen vervangen, daarover hebben we hem nooit mogen horen. Het vervangen van partijen zonder er een serieus alternatief voor te bieden, lijkt me eerlijk gezegd onverantwoord en komt neer op vrij baan voor persoonsverheerlijking en machtswellust zonder weerga.

Inmiddels heeft onze vertegenwoordigende democratie een partij zonder leden mogelijk gemaakt, een partij die dus op voorhand ook niet meer kan of wil voldoen als recruteringsinstrument voor vertegenwoordigende en bestuurlijke functies. Maar als een partij deze rol weigert, en weigert de bestuurders te leveren, waar wij de vertegenwoordigende democratie om vragen, waarom zouden wij het bestaan van zo’n partij dan nog langer moeten erkennen? Volgens mij kunnen we wel zonder zo’n partij die haar wezenlijke functie ontkent.

---