De Groninger Torens van Babel

Van eind zeventiende eeuw tot in de negentiende eeuw stond er aan de oostzijde van de Laan een logement dat de Toren van Babel heette. Vanaf medio achttiende eeuw was de naam van dit logement de Oude Toren van Babel. Dat kwam doordat het merkenrecht nog niet bestond en er een Nieuwe Toren van Babel naast werd gevestigd. Anders dan de oude beschikte de nieuwe herberg over een kolfbaan.

Wat er op het uithangbord van deze horeca-gelegenheden stond is niet bijster moeilijk te raden. Bij de oude meesters hadden nagenoeg alle torens van Babel ongeveer dezelfde vorm, zoals blijkt uit deze Belgische website.

Volgens Van Lennep en ter Gouw (zie ook hier) waren uithangborden met een Toren van Babel vooral populair bij timmerlui en metselaars. Eén in Alkmaar schreef er dit vers bij:

“In den Toren van Babel woon ik Klaes Everts, timmermansbaas.
Sy wouden die tot aan den hemel bouwen: og wat zijn de menschen dwaas!
Daarom liet God de Heer hun spraak veranderen, opdat het werk niet voort zou gaan,
Maar nu konnen de Bazen malkander hedendaags nog al minder verstaan.”

Mogelijk was de Oude Toren van Babel in Groningen oorspronkelijk de gildekroeg der timmerlieden of metselaars. Positief bewijs hiervoor ontbreekt echter.

Wel logeerden er medio achttiende eeuw in beide logementen figuren die tot de verbeelding spreken, zoals Italiaanse barometermakers, gipswerkers en beeldengieters, Boheemse chirurgijnsmessenmakers, en verkopers van glas, mineralen, goudvinken en porselein uit Hannover, de Harz en Saksen. In de jachtweide van zo’n Groninger Toren van Babel moet menigmaal een internationale spraakverwarring hebben geheerst.

---