Kikkerstreek, Kikkersteeg, Kikkerpolder

Drie jaar geleden schreef ik hier over de toponiemen Kikkerstreek en Kikkersteeg, zoals die in Hoogkerk, De Poffert en Zuidhorn bestonden. De Kikkerstreken van Hoogkerk en De Poffert waren geen officiële namen en zijn in vergetelheid geraakt. De steeg in Zuidhorn daarentegen, waar de huisjes net zo klein waren, bestaat nog steeds, maar dan als Kikkerstraat. Naderhand ontdekte ik dat die officiële straatnaam ook in Aduard voorkwam, maar daar is verdwenen. Waarschijnlijk omdat hij stigmatiseerde. Zoals ik destijds al schreef, hadden al deze kikkerige woonoorden gemeen, dat ze relatief laag ten opzichte van hun omgeving lagen en dat de status van de bewoners ook een nederige was.

Maar niet alleen in het Westerkwartier werd de kikker vernoemd op zompige vestigingsplaatsen. Dat gebeurde ook in het Oldambt, aldus Jan Pieter Koers in het laatste nummer van Duvekoater. Tussen Midwolda en Scheemda had je daar namelijk de Kikkerpolder, een onofficiële aanduiding voor de Zuiderpolder. Ondanks het lage maaiveld (– 0,5 NAP)  woonden hier halverwege de negentiende eeuw al vier gezinnen, een aantal dat in 1900 tot vijftien vermeerderd was. Deze mensen leefden volgens Koers in kleine arbeidershuisjes, maar met grote tuinen:

“Net als Meerland en Niesoord was de Kikkerpolder de plek voor de allerarmsten. Ze moesten genoegen nemen met laag en daardoor dikwijls nat land, vochtige woningen en een onverharde laan naar de bewoonde wereld. In herfst en winter was het ploeteren door de modder.”

De Kikkerpolder bleef nog lang gevoelig voor wateroverlast. In de eerste decennia van de twintigste eeuw stond de omgeving er regelmatig blank.

—

J.P. Koers, ‘Kikkerpolder vroeger waterrijke woonplaats’, Duvekoater 55 (maart 2015).

Naschrift 29 november 2023

In Oostwold bij de Kronmme Elleboog had je nog een Kikkerbaarge in het land, nu nog een eilandje in het meer tussen Oostwold wn Meerland (bron  Duvekoater nr. 72, november 2023):

---